هوالحمدوله الحمد
مومنان متقاضی تمام الطاف خداوند هستند که شامل عفو و مغفرت و رحمت خدا و پیروزی بر کافران است
لَا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلّا وُسْعَهَا لَهَا مَا کَسَبَتْ وَعَلَیْهَا مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَآ إِنْ نَّسِیْنَآ أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَیْنَآ إِصْراً کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَهَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَآ أَنْتَ مَوْلنَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَفِرِینَ(بقره/۲۸۶)
ترجمه:
خداوند هیچ کس را جز به اندازه توانایىاش تکلیف نمى کند، هرکس آنچه از کارها (ى نیک) انجام دهد به سود خود انجام داده و آنچه از کارها (ى بد) کسب کرده به ضرر خود کسب کرده است. (مؤمنان مى گویند:) پروردگارا! اگر (در انجام تکالیف چیزى را) فراموش یا خطا نمودیم، ما را مؤاخذه مکن. پرودگارا! تکلیف سنگین بر ما قرار مده، آن چنان که (به خاطر گناه و طغیان) بر کسانى که پیش از ما بودند قرار دادى. پروردگارا! آنچه را (ازمجازات) که طاقت تحمل آنرا نداریم، بر ما مقرّر نکن و از ما درگذر و ما را بیامرز و در رحمت خود قرارده، تو مولى و سرپرست مایى، پس ما را بر گروه کافران پیروز گردان.
نکته ها:
گاهى منشا فراموشى، سهل انگارى خود انسان است که قابل مؤاخذه مى باشد. چنانکه خداوند مى فرماید: «کذلک أتَتک ایاتنا فنَسیتَها و کذلک الیوم تنسى» [۱] آن چنانکه آیات ما بر تو آمد و تو آنها را فراموش کردى، همانگونه امروز نیز تو به فراموشى سپرده مى شوى. لذا در این آیه از فراموشکارى در کنار خطاکارى، طلب آمرزش مى شود. در ضمن از مجازاتهاى سنگین که در اثر طغیان و فساد امّتهاى پیشین بر آنها تحمیل شد، درخواست عفو مى شود.
در این آیه انسان تمام مراحل لطف را از خداوند مى خواهد: مرحله اوّل عفو است که محو آثار گناه و عقاب است. مرحله دوّم مغفرت و محو آثار گناه از روح است و مرحله سوّم بهره گیرى از رحمت پروردگار و پیروزى بر کافران مىباشد.
«لایکلّف اللّه نفساً الاّ وُسعها» در آیات دیگر نیز فرموده است: «ما جعل علیکم فى الدین من حرج» [۲] و «یرید اللّه بکم الیسر» [۳] پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله نیز فرموده است: من به دین آسان و سهل مبعوث شده ام. [۴]
۱) طه، ۱۲۶ .
۲) حج، ۷۸٫
۳) بقره، ۱۸۵٫
۴) بعثنى بالحنیفیه السهله السمحه« بحار، ج ۲۲، ص۲۶۳٫
پیام ها :
۱- تکالیف الهى، بیش از توان انسان نیست. «لا یکلّف اللّه نفساً الا وسعها»
اسلام، دینِ آسانى است، نه سختگیرى.
۲- اعمال ما آثارى دارد که بازتابش به خود ما برمىگردد. «لها ما کسبت وعلیها ما…»
۳- انسان، آزاد و صاحب اختیار است. «لها ما کسبت»
۴- انجام یا ترک دستورات الهى، سود وضررش براى خود ماست. «لها… علیها»
۵ – کسانى که مى گویند: «سَمِعنا واطعَنا» وسراپا عادل ومتّقى هستند، بازهم از خطا ونسیان هاى خود نگرانند ودعا مى کنند. «ان نسینا او أخطأنا»
۶- به تاریخ گذشتگان وحوادث تلخ آنان بنگریم تا درس عبرت گرفته وبه خدا پناه ببریم. «کما حَمَلتْه على الّذین من قبلنا»
۷- آداب دعا آن است که ابتدا به ضعف خود اقرار کنیم؛ «لا طاقه لنا» سپس به عظمت خداوند گواهى دهیم؛ «انت مولینا» آنگاه خواست خود را مطرح کنیم. «واعف عنّا واغفرلنا وارحمنا»
۸ – پیروزى اسلام بر کفر، خواسته دائمى مؤمنان است. «وانصرناعلىالقومالکافرین»
منبع:تفسیر نور
تفسیر نور
